De kunst van vuurwerkfotografie Langzaam naderen we het einde van het jaar en voor mij…
Lijnenspel
Lijnen vormen een belangrijk onderdeel van de compositie in je blikveld, dus ook in je foto. Lijnen zorgen voor perspectief, diepte, verdeling in onderwerp etc. In het dagelijks leven worden we continu omringd door lijnen. Doe een stap naar links of kijk eens een centimeter naar rechts en de lijnen in je blikveld lopen heel anders.
In deze blog gaan we het hebben over lijnen in je foto.
De Gulden Snede
Puur ter achtergrond een klein stukje over de gulden snede of de regel van derden. Een belangrijke basis voor de bepaling van je compositie. De korte definitie: “De regel van derden is een compositierichtlijn waarbij je onderwerp in het linker of rechter derde deel van een afbeelding wordt geplaatst, waardoor het overige twee derde deel meer open blijft.” (Bron: Adobe)
Het beeld wordt opgedeeld in een raster van negen vlakken waarbij het onderwerp idealiter op een van de snijpunten van het raster geplaatst wordt. De horizon dient volgens het ideaalbeeld op 1/3 of 2/3 van je beeld geplaatst te worden. De gulden snede biedt ook een handig hulpmiddel bij gewenste symmetrie in de foto.
Het onderwerp, de ijsvogel, zit keurig op 2/3 in de vogel. De stok, de diagonale lijn in de foto, is geplaatst op 1/3. Canon EOS 7D MarkII met Canon EF 100-400mm L IS USM ISO: 1000, diafragma: f/8, sluitertijd: 1/125 sec. |
De horizon op 1/3 en het onderwerp links van het midden, ook op 1/3. Canon EOS6D MarkII met Canon EF 16-35 mm L IS USM ISO: 200, diafragma: f/4, sluitertijd: 1/2000 sec. |
Symmetrie in de foto door het onderwerp in het midden, maar toch ligt de horizon op 1/3. DJI Mavic 2 Zoom ISO: 100, diafragma: f/3.7, sluitertijd: 1/240 sec. |
De horizon op 2/3, waardoor de aandacht meteen uitgaat naar het landschap. De tulpen vormen een dankbaar onderwerp als het gaat om lijnen. DJI Mavic 2 Zoom ISO: 100, diafragma: f/2.8, sluitertijd: 1/1000sec. |
Waarom lijnen zo belangrijk zijn
Rond, recht, slingerend, natuurlijk, kunstmatig. We worden omringd door lijnen in ons leven en je ontkomt er dus ook niet aan in je foto. Gelukkig maar, want dankzij die lijnen kunnen we een groot deel van onze compositie bepalen.
De belangrijkste lijn in je foto is de horizon. Dat geldt uiteraard alleen bij landschapsfoto’s. Deze lijn dient zonder uitzondering altijd recht te zijn! Dat is ook meteen de enige echt harde regel.
De horizon is heel bepalend voor de compositie. Een horizon op 1/3 van het beeld maakt een hele andere foto dan een horizon op 2/3.
Lijnen kunnen het onderwerp zijn in je foto, maar veel vaker zijn ze vooral helpend om de kijker naar het onderwerp te leiden. Lijnen kunnen de sfeer in een foto bepalen. Een kronkelende weg of rivier is bijvoorbeeld veel speelser dan een strak recht kanaal.
Er is geen duidelijke regel over hoe lijnen weergegeven moeten worden in foto’s dus ook hier is de regel van derden de belangrijkste richtlijn. Het gaat vooral over welk verhaal je wil vertellen in je foto. Een horizon op 1/3 zal de aandacht naar de lucht trekken, omdat je 2/3 lucht ziet. Omgekeerd zal een horizon op 2/3 de aandacht meteen naar het landschap leiden. Een horizon in het midden doet het vooral goed bij reflecties in het water en creëert een symmetrie in de foto.
Maak bij twijfel meerdere foto’s waarbij je je hoofdlijn telkens een andere plaats in je beeld geeft en bekijk achteraf bij welke compositie je het beste je doel bereikt. Soms word je verrast en blijk je op een andere compositie uit te komen dan je van te voren gedacht had.
Hoewel de horizon in het midden ligt, is er toch een duidelijke indeling in derden in de foto. De horizon is een rechte lijn, de basaltblokken vormen een diagonale lijn en de windmolens vullen een derde. De zon keurig op 1/3. Canon EOS 6D MarkII met Canon EF 16-35 mm L IS USM ISO: 100, diafragma: f/20, sluitertijd: 45 sec. |
Het onderwerp, de trekker, komt op een derde de foto binnenrijden en ploegt in een mooie diagonale lijn. De lijnen in het gras staan daar haaks op. Strakke lijnen die duidelijk naar het onderwerp leiden en duidelijk maken wat er gaande is op de foto. DJI Mavic 3 ISO: 220, diafragma: f/2.8, sluitertijd: 1/240 sec. |
Een en al speelse lijnen in deze foto. De horizon leidt ons meteen naar het landschap. De bomenrijen in het water krijgen alle aandacht, mede door hun speelse lijn. DJI Mavic 2 Zoom ISO: 400, diafragma: f/2.8, sluitertijd: 1/15 sec. |
De Ketelbrug trekt meteen de aandacht en loopt in een diagonale lijn naar de horizon, die op haar beurt op 1/3 ligt. De dijk loopt in een ronde lijn door de foto. Door de lange sluitertijd zien we ook het traject van de wolken, extra lijnen dus. Canon EOS 6D Mark II met Canon EF 24-105 mm L IS USM ISO: 100, diafragma: f/20, sluitertijd: 30 sec. |
Lijnrecht op elkaar
Als er zo weinig regels zijn, wat valt er dan nog te vertellen over lijnen? Een vraag die misschien bij je opkomt na het lezen van de vorige alinea.
Feitelijk zijn lijnen een onderdeel van je compositie. Compositie is voor een groot deel smaakgevoelig en de belangrijkste regel heb ik in de vorige alinea’s al behandeld. Bovendien zijn er altijd weer uitzonderingen.
Wie het tv-programma ‘Het Perfecte Plaatje’ kijkt, kent de uitspraak inmiddels wel dat “elke foto een verhaal moet vertellen”. En dat is eigenlijk de belangrijkste regel die ik je mee kan geven. De oude meesters van de schilderkunst hadden dat vroeger al heel goed begrepen. Schilders kunnen echter zelf hun creatieve vrijheid (en fantasie) aan het beeld toevoegen, wij fotografen moeten het doen met de werkelijkheid om ons heen.
Is er een goed of fout? Nee, zolang je verhaal maar duidelijk is voor de kijker. Probeer je foto dus altijd zo objectief mogelijk te beoordelen. Jij weet welk verhaal je wil vertellen, maar de kijker weet dat niet en moet het dus echt uit de foto kunnen halen.
Zorg dat er geen, of in elk geval zo min mogelijk storende objecten zijn in je foto. Storende objecten zijn vooral dingen die de kijker kunnen afleiden van het verhaal. Tegenwoordig kunnen we een hoop wegpoetsen in Photoshop, maar ik hou toch meer van een foto die uit zichzelf geen storende objecten bevat.
Tegenwoordig hebben we met de komst van drones een heel nieuw perspectief te pakken. Drones zijn fantastisch om lijnen in beeld te brengen. Daarom wijd ik de volgende alinea’s aan dronefotografie en geef ik onder deze alinea wat voorbeelden die met de DSLR (en niet vanuit de lucht) gemaakt zijn.
Ter afsluiting nog één belangrijke regel: zorg dat je foto’s technisch klopt en vooral ook scherp is op de plekken waar je scherpte verwacht (het onderwerp)!
Geen letterlijke lijn, maar toch zien we hier duidelijk een diagonale lijn in. Ook dit geldt als lijn! De grote bonte specht kijkt keurig in de foto en het oog is zichtbaar. De scherpte ligt keurig op het oog.Canon EOS 6D MarkI met Canon EF 100-400 mm L IS USM ISO: 800, diafragma: f/5.6, sluitertijd: 1/60 sec. |
Lijnenspel in de natuur. We zien een duidelijke lijn van de rietstengel, maar ook de lijnen in de rietstengel zelf. En is het je weleens opgevallen dat de vleugels van een icarusblauwtje ook lijnen bevat? We zien een vlinder op een rietstengel die (vanuit hem) naar rechts kijkt, naar de weg die hij nog af moet leggen.Canon EOS 6D Mark II met Canon EF 100 mm L IS USM Macro ISO: 400, diafragma: f/3.5, sluitertijd: 1/2500 sec.> |
Lijnen in de architectuur. De foto is symmetrisch en door het gangpad word je blik automatisch naar het altaar getrokken. Maar kijk ook eens naar de lijnen op de muur en de kerkbanken die ook lijnen vormen. Canon EOS 6D Mark I met Canon EF 28-300 mm L IS USM ISO: 1600, diafragma: f/3.5, sluitertijd: 1/30 sec. |
De strakke lijnen in een perceel bollen. Als kijker word je vanzelf richting de niet zichtbare horizon getrokken. Canon EOS 6D Mark II met Canon EF 16-35 mm L IS USM ISO: 200, diafragma: f/14, sluitertijd: 1/80 sec. |
Vogelperspectief
Meestal bekijken we de wereld vanaf neushoogte. Als fotograaf wil je nog weleens op je buik gaan liggen of een verhoginkje opzoeken maar veel meer dan dat heb je niet. Vanuit een helikopter of vliegtuig konden we vanaf hoogte fotograferen, maar wel door een (vaak vies) raam heen. Ook niet ideaal. Een luchtballon bood uitkomst, maar dan ben je wel sterk afhankelijk van het weer en het is bovendien niet goedkoop.
Met de komst van drones ging er een nieuwe wereld open voor fotografen. Zeker toen de camera’s onder de drone beter werden en de mogelijkheden uitgebreider. Tegenwoordig is de drone een vast onderdeel van mijn kit.
Met de drone zijn structuren in beeld te brengen die we vanaf de grond niet of nauwelijks zien. Je fotografeert per definitie in groothoek en moet daarom op een andere manier zoeken naar een interessante compositie. Spelen met scherptediepte is er niet bij. Daarentegen kun je met de drone op plekjes komen waar je zelf niet kunt komen en biedt het een mooie aanvulling op je foto’s vanaf de grond.
Veel mensen die voor het eerst een drone-controller in handen krijgen hebben de neiging om meteen de hoogte in de gaan. Een drone mag maximaal 120 meter hoog, maar dat is lang niet altijd nodig. Ook op 5 meter hoogte krijg je een heel ander perspectief op het landschap dan op neushoogte.
Grofweg gezegd heb je qua compositie twee opties: de horizon wel in beeld of de horizon niet in beeld. Dat laatste noemen we ook wel top-down of birds-eye. Door recht naar beneden te fotograferen kun je ook prachtige abstracte beelden maken.
Met een drone kun je lijnen in het landschap zichtbaar maken die je vanaf de grond niet of nauwelijks kunt zien. Kronkelweggetjes en -slootjes, de rechte rijen op de akker, bomenrijen etc.
Ook bij dronefotografie is de regel van derden de belangrijkste vuistregel. Je zult echter merken dat de toepassing ervan wat lastiger is. De horizon op een derde plaatsen is makkelijk, maar als je top-down fotografeert zul je echt moeten kijken hoe je de kijker je foto in leidt. Bedenk wat je hoofdonderwerp is, bijvoorbeeld een kronkelende weg, en bepaal aan de hand daarvan je compositie. Vlieg ook eens een paar meter lager of hoger of verander een beetje van positie. Dat kan soms al veel schelen in je beeld. Drones met een zoomlens hebben als voordeel dat ze het beeld iets minder groothoek kunnen maken, waardoor het landschap wat meer diepte krijgt. Dat gaat soms wel gepaard met kwaliteitsverlies, dus controleer je beelden goed.
Ik schreef al eerder een blog over dronefotografie, maar de belangrijkste tip die ik ook hier meegeef is dat je vooral moet proberen en oefenen!
Top-down vanaf grotere hoogte, waardoor het grote perceel tulpen bijna helemaal in beeld is gebracht. De verschillende kleuren maken het beeld interessanter, evenals de diagonale lijnen.DJI Mavic 2 Pro ISO: 200, diafragma: f/5.6, sluitertijd: 1/500 sec. | De bomenrij vormt de blikvanger, maar de opkomende zon zorgt voor lange schaduwen die ook weer voor lijnen zorgen. Op de voorgrond de sloot die diagonaal door het beeld loopt. Lijnen in het landschap die we vanaf de grond niet zo zouden waarnemen. DJI Mavic 2 Zoom ISO: 100, diafragma: f/2.8, sluitertijd: 1/500 sec. |
De kustlijn van Urk, met in de verte de lijnopstelling van het windmolenpark. Als kijker worden we van de vuurtoren langzaam het dorp uitgeleid richting de windmolens. De kom bij het strandje vormt een onderbreking in de lijn. De horizon ligt op een derde. De drone maakt het mogelijk om vanaf het water te fotograferen, iets wat ik zonder drone niet had kunnen doen. DJI Mavic 2 Pro ISO: 200, diafragma: f/7.1, sluitertijd: 1/120 sec. |
Een beeld wat je niet vaak ziet. Een aquaduct vanuit de lucht. Door het topdown perspectief zien we goed hoe de boten over de weg heen varen. De weg vormt een rechte lijn, het water een licht diagonale lijn. De boten varen de foto in. Door het kielzog zien we de beweging van de boten. DJI Mavic 2 Zoom ISO: 100, diafragma: f/2.8, sluitertijd: 1/240 sec. |
Tot slot
Ik hoop dat je na het lezen van dit artikel de volgende keer dat je met je camera op pad gaat, de lijnen in het landschap (meer) gaat zien. Probeer verschillende standpunten uit. Ga eens door je knieën of houd je camera juist boven je hoofd. Doe een stap naar voren, achteren, links of rechts of zoom een beetje in of juist uit. Maar bedenk vooral welk verhaal je wil vertellen.
Veel plezier met fotograferen en laat me vooral weten wat je van dit artikel vindt!
Dit bericht heeft 0 reacties